ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΚΕΛΟΣ

 Στα περισσότερα έργα ζωγραφίζω με φυτικές χρωστικές από μπαχαρικά, βότανα και γενικά φυσικές ύλες που πολλές φορές πρώτα τις επεξεργάζομαι και που κατ’ ομολογία δεν κάνουν άμεσα αισθητή την παρουσία τους αλλά ενεργούν ως χρωματικές αξίες ή ως ύλες που δρουν στον θεατή με τον δικό τους τρόπο διαμέσου των αισθήσεων της όσφρησης και της αφής. Τα διάφορα υλικά είτε φυσικά είτε τεχνητά τα τοποθετώ στα έργα με σκοπό να δημιουργήσω επίσης διάφορες υφές καθώς και συμβολικές - ποιητικές προεκτάσεις. Στην παλέτα - χρωματολόγιο από φυτικές ύλες που διαμορφώνω, προσπαθώ παράλληλα να ανακαλύπτω τρόπους σταθεροποίησης όλων αυτών των ευαίσθητων ουσιών.

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

  Κατά την εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας, το χρώμα μεταπλάθεται μέσω διαφόρων θεωριών και εμπειριών σε ένα μέσο πολυπρισματικής διαχείρισης από τον σημερινό άνθρωπο. Αυτό, γιατί είναι πλέον τοποθετημένος μέσα σε ένα πεδίο πολλαπλών αναφορών και έτσι προσεγγίζει – αντιμετωπίζει ευρύτερα το χρώμα. Από τις απαρχές της χρησιμοποίησης του φυσικού χρώματος έως σήμερα ο πειραματισμός του ανθρώπου δεν σταμάτησε ποτέ. Το χρώμα που προέκυψε από το υλικό της φύσης απέδειξε εξαιρετική αντοχή στο χρόνο. Τρανταχτό παράδειγμα η παρακάτω εικόνα της σπηλαιογραφίας στην Αλταμίρα της Ισπανίας πριν περίπου 20.000 χρόνια.

   Εικ. 33 : Βραχογραφία σε σπήλαιο στην Αλταμίρα της Ισπανίας

  Γοητευμένος από το ερέθισμα που προκαλεί η παραγωγή καθώς και οι ιδιότητες των φυσικών χρωμάτων, τα τελευταία χρόνια προχώρησα σε εμπειρικές και θεωρητικές αναζητήσεις. Ενδιαφέρον είχαν αναφορές πως κάθε οργανικό χρώμα αποχρωματίζεται σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα ο Γκαίτε στο βιβλίο «Θεωρία των χρωμάτων» αναφέρει:  «Τα φυσιολογικά χρώματα δεν μπορούμε να τα συγκρατήσουμε με κανέναν τρόπο, ενώ τα φυσικά διαρκούν μόνον όσο διαρκεί η συνθήκη που τα προκαλεί. Αλλά και τα χημικά παρουσιάζουν μεγάλη μεταβλητότητα, περνούν συχνά από τη μια πλευρά στην άλλη και αναιρούνται τελείως με τα κατάλληλα αντιδραστήρια.»¹¹

Αυτή η θεωρητική προσέγγιση λοιπόν που προφασίζει τον θάνατο των χρωμάτων τοποθετημένη απέναντι στο σπηλαιογραφικό έργο που προανέφερα –και ειδικά αν αναλογιστούμε πως έχουν περάσει σχεδόν 20.000 χρόνια αυτής της βραχογραφίας- μας βάζει σε σκέψεις που αφορούν τις συνθήκες των φυσικών χρωμάτων. Ωστόσο, παρατηρώντας τα ανακαλύπτεις πως το κάθε ένα έχει την δική του συνθήκη διατήρησης και ο άνθρωπος πλέον μπορεί με διάφορα μέσα να την ενισχύσει.

Εικ 33:  http://www.hellinon.net/NeesSelides/Perikatagogis.htm

¹¹. Goethe, Θεωρία των χρωμάτων, 305, 2008

 Την πεποίθηση μου αυτή ενισχύει και η παρακάτω αναφορά της Μαρίας Γρηγορίου στο βιβλίο Φύση/Όρια/Υλικά :  «Το κυριότερο προτέρημα των φυτικών ή ζωικών βαφών είναι ότι όταν έχουν γίνει σωστά, είναι ανεξίτηλες, αλλά και όταν με τον καιρό, το πλύσιμο ή την έκθεση στο φως του ήλιου αρχίσουν να ξεθωριάζουν, παραμένουν στο ίδιο χρώμα απλώς χαμηλότερης έντασης. Αυτό δεν συμβαίνει με τις χημικές βαφές. Ένα χημικά βαμμένο ύφασμα μπορεί να αλλοιωθεί με τον καιρό και ενώ αρχικά ήταν βαμμένο μπλε να επικρατήσει τελικά το κίτρινο χρώμα.» ¹²

  Στον αντίποδα βέβαια όλων των παραπάνω στέκεται ο Πλάτωνας ο οποίος.. «πιστεύει ότι όλα όσα βλέπουμε, όλα όσα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας στον κόσμο αυτό, είναι παροδικά και μεταβλητά. Δεν υπάρχουν πρωταρχικά στοιχεία που δεν διαλύονται ή δεν αλλοιώνονται ποτέ. Όλα όσα ανήκουν στον «κόσμο των αισθήσεων» είναι φτιαγμένα από ύλη και η ύλη φθείρεται με το πέρασμα του χρόνου. Ταυτόχρονα, όμως είναι όλα φτιαγμένα με βάση μια διαχρονική μορφή, που παραμένει αιώνια και σταθερή.»¹³

   Όπως και να έχουν τα πράγματα, η φυσικές ύλες προκαλούν οπτικά ερεθίσματα και ποιητικές φόρμες που ταξιδεύουν τις σκέψεις. Σκέψεις οι οποίες γέννησαν την σειρά έργων: “Populus”.

Λεωνίδας Γκέλος

¹². Δαικόπουλος, Ζιώγας, Φύση/Όρια/Υλικά (Εικαστική διερεύνηση των υλικών της φύσης), 42, 2011

¹³. Gaarder, Ο κόσμος της Σοφίας, 109, 2007